Związek wirusa brodawczaka ludzkiego z rozwojem raka szyjki macicy jest obecnie niepodważalny. Według Krajowego Rejestru Nowotworów, wskaźnik zachorowalności na raka szyjki macicy w Polsce obniża się. Niepokoi jednak rosnąca umieralność będąca dużo powyżej średniej krajów Unii Europejskiej. Dowodzi to, iż rak szyjki macicy wielokrotnie diagnozowany jest w zaawansowanym stadium choroby. Zmiany w obrębie szyjki macicy stwierdzone na wczesnym etapie choroby są całkowicie wyleczalne. Ogromną zatem rolę w profilaktyce schorzenia odgrywa skutecznie prowadzona edukacja nie tylko dotycząca badania cytologicznego, ale także ryzyka zakażenia wirusem HPV.
Typy wirusa i ich znaczenie w rozwoju raka szyjki macicy
Dotychczas rozpoznano około 150 genotypów wirusa HPV, z czego 40 powoduje zakażenia narządów moczowo-płciowych, o czym pisaliśmy już na naszym blogu przy okazji badań cytologicznych. Jest to grupa wirusów o tzw. wysokim potencjale onkogennym, spośród których w procesie transformacji nowotworowej, największy udział mają genotypy: 16, 18, 31 i 45 HPV. Przetrwała infekcja w dłuższej perspektywie może prowadzić u kobiet do rozwoju raka szyjki macicy, pochwy lub sromu, a u mężczyzn do raka prącia. W obydwu przypadkach odnotowuje się także niewielki odsetek zachorowań na raka krtani i jamy ustnej. Drugą grupę stanowią typy wirusa o niskim potencjale onkogennym (genotypy 6 i 11), którym przypisuje się łagodne zmiany skórne w postaci brodawek oraz kłykcin kończystych (tzw. brodawki płciowe), lokalizujące się głownie w obrębie sromu i pochwy.
Czynniki ryzyka
Do zakażenia HPV dochodzi w wyniku kontaktów seksualnych, w tym także oralnych. Nie oznacza to jednak, że każda osoba zakażona HPV zachoruje na raka szyjki macicy – mówi lek. med. Kornelia Zaręba, specjalista ginekologii i położnictwa w Centrum Medycznym Panorama w Radzyminie i dodaje: – W większości przypadków organizm sam zwalcza infekcję. Podobnie w przypadku wystąpienia zmian dysplastycznych małego stopnia, zwłaszcza u młodych kobiet może dojść do samoistnej regresji. W wielu wypadkach pojawia się jednak kolejny genotyp wirusa HPV. Osoba u której stwierdzono występowanie wirusa HPV jest nosicielem i jeśli posiada wielu partnerów seksualnych, nieświadomie może przekazać wirusa kolejnym osobom. Jednocześnie posiadając stałego partnera seksualnego, który wcześniej miał wiele partnerek także jesteśmy narażeni na ryzyko infekcji. Stare powiedzenie mówi, że: „idziemy do łóżka partnerem oraz wszystkimi jego byłymi partnerkami”.
Jak się bronić?
W Poradni ginekologicznej naszego Centrum dostępne są wszystkie metody profilaktyki HPV – zapytaj swojego ginekologa i dowiedz się, jak się zabezpieczać.
Podstawą profilaktyki są badania cytologiczne. U dziewcząt, które jeszcze nie rozpoczęły współżycia wskazane jest także szczepienie, które chroni przed wirusem. Ponadto dostępne są testy DNA HPV, które wykonuje się na podstawie wymazu z szyjki macicy. Dzięki nim możliwe jest wykrycie onkogennych typów wirusa i odpowiednio wczesne podjęcie terapii oraz wdrożenie intensywnej profilaktyki.
Czy powinnam się zbadać?
Tak, jeśli:
- rozpoczęłaś życie płciowe
- w ostatnim roku stwierdzono nieprawidłowy wynik badania cytologicznego
- zaobserwowałaś zmiany na zewnętrznych narządach płciowych w postaci narośli, brodawek
- przeszłaś leczenie nadżerki
- cierpisz z powodu nawracających stanów zapalnych dróg rodnych
- planujesz ciążę
- planujesz się zaszczepić przeciwko wirusowi HPV
- twój partner lub mąż skarży się na nawracające stany zapalne żołędzia i napletka
